Bezinning

Onkreukbaar

Is het mogelijk dat we naar iemand opkijken? Jazeker, vele mensen zullen getuigen dat ze geïnspireerd of beïnvloed zijn door een persoon. Door een leerkracht op school bijvoorbeeld, of een familielid, een schrijver, een sportpersoonlijkheid, een politicus. Het kan zelfs iemand zijn die lang overleden is. Voor sommigen is de Romeinse keizer Caesar zeer inspirerend, anderen kiezen voor Moeder Theresa.

Jezus had ook mensen die hem inspireerden. Zondag horen we hoe hij gloedvol kon spreken over Mozes en de profeet Elia. De drie leerlingen die bij hem waren, zegden dat hij straalde. Waarschijnlijk vertelde hij over hoe Mozes het volk bevrijdde uit de slavernij van Egypte. Over hoe Elia zijn volksgenoten wilde bevrijden uit hun hang naar afgoderij. De leerlingen meenden zelfs de stem van God te horen.

Iedereen kan een voorbeeld zijn voor de omgeving. Het wordt trouwens verwacht van al wie een verantwoordelijke positie heeft in de samenleving, om een voorbeeld te zijn, zich voorbeeldig en verantwoordelijk te gedragen. Dat is niet altijd eenvoudig, maar net daarom hebben ze hun positie gekregen, en zijn wij bereid hen daarvoor te respecteren.

Hun leiderschap blijkt in crisissituaties, als duidelijk wordt waar hun ijkpunten liggen, welke grenzen ze respecteren en nooit zullen overschrijden, welke opofferingen ze zich getroosten. We zien uit welk hout ze gesneden zijn als ze zich dan niet verstoppen of weglopen, als ze geen excuses verzinnen of uitvluchten opdissen, geen zondebokken aanwijzen. Ze worden een voorbeeld als ze oplossingen zoeken in plaats van fouten, als ze helpers zoeken in plaats van schuldigen, als ze hun handen willen vuilmaken en hun mouwen opstropen. Als ze doen wat het zorgpersoneel deed tijdens corona, zelfs als er geen speciale beloning wacht. Ze worden een voorbeeld als ze in moeilijke tijden niet bezwijken voor de weglopers, de egoïsten, de angsthazen, degenen die eieren voor hun geld kiezen.

Die onkreukbaarheid is veeleisend, moeilijk vol te houden, en in sommige kringen niet meer zo populair. Het is soms gemakkelijker om op het einde van de dag te zeggen dat je maar een gewone mens bent met zwakke momenten, iemand die ook graag plezier maakt, net zoals iedereen. Voorbeeldig gedrag is ook zo saai en arrogant, wordt dan gezegd. Niemand wil met zo iemand bevriend zijn, klinkt het, want dan mag er niets meer …

Zo wordt de kans groot dat onkreukbaarheid niet langer beschouwd wordt als een deugd, maar als een stoorzender. Macht en geld zijn altijd al doodgravers geweest van deugdzaam gedrag, en het toenemende individualisme helpt evenmin. Het gevolg is dan wel dat iedereen cynisch wordt en elke autoriteit in vraag gesteld wordt. Onzekerheid en angst zullen groeien.

Wie zijn onze voorbeelden? Het zouden mensen kunnen zijn die als Jezus waren, en medemenselijkheid als enige richtsnoer gebruiken, mensen die er absoluut zeker van zijn dat we moeten zorgen voor een menswaardiger samenleving. Mensen die op geen enkele wijze verleid kunnen worden om van die overtuiging af te wijken. En ze zijn talrijk, vaak